Futbol dünyası heyecanla 2026 Dünya Kupası’na hazırlanıyor, ancak çevresel etkileri konusunda ciddi endişeler var. Uzmanlara göre turnuva, tarihin “en karbon yoğun” spor etkinliği olmaya aday.
Gelecek yıl ABD, Meksika ve Kanada’nın ev sahipliğinde düzenlenecek 2026 Dünya Kupası, 48 takımla 104 maç oynanacak şekilde tarihteki en geniş katılımlı turnuva olacak. Ancak bu dev organizasyonun büyüklüğü, beraberinde ciddi çevre tartışmalarını da getiriyor.
Toronto Üniversitesi Spor Ekolojisi Uzmanı Dr. Madeleine Orr, 2026 turnuvasını “şimdiye kadarki en karbon yoğun spor etkinliği” olarak nitelendiriyor. “FIFA’nın emisyonları azaltma taahhüdüyle bu büyüme kararı tamamen çelişiyor” diyen Orr: “Bu noktada artık mesele zararı önlemek değil, hasarı kontrol etmek” dedi.
Küresel Sorumluluk için Bilim İnsanları (SGR) adlı kuruluşun yaptığı araştırmaya göre, 2026 Dünya Kupası 9 milyon tondan fazla karbondioksit eşdeğeri salım üretebilir. Bu miktar, turnuva tarihindeki en yüksek düzeyde “iklim hasarına” neden olacak düzeyde.
Aşırı Sıcaklar ve Sağlık Riski
İklim uzmanları, turnuvanın sıcaklık açısından da tarihe geçebileceği uyarısında bulunuyor. 16 ev sahibi şehirden 14’ünde, maçların oynanacağı dönemde aşırı sıcak koşulların yaşanması bekleniyor. Dr. Orr, birçok stadyumun öğle saatlerinde “neredeyse oynanamaz” hale geleceğini söylüyor. FIFA, maç saatlerini yeniden düzenlemeyi ve bazı kapalı stadyumlara ağırlık vermeyi planlıyor. Ancak Orr, asıl riskin sadece sahada olmadığını belirterek: “Sporcuların yanı sıra tribünlerdeki on binlerce taraftar, görevli ve medya mensubu için de ciddi bir sağlık riski söz konusu. Şu an net bir güvenlik planı bulunmuyor” diye ifade etti.
FIFA: “Açık Fikirliyiz”
BBC’nin sorularını yanıtsız bırakan FIFA, resmi bir açıklama yapmadı. Ancak FIFA Başkanı Gianni Infantino, geçtiğimiz haftalarda Roma’da düzenlenen Avrupa Kulüpler Birliği toplantısında, aşırı sıcakların futbol takvimini yeniden değerlendirmeyi gerektirdiğini kabul ederek: “Artık sadece bir Dünya Kupası meselesi değil. Temmuz’da bazı Avrupa ülkelerinde bile futbol oynamak çok sıcak olabiliyor. Takvimi optimize etmenin yollarını düşünmemiz gerekiyor” dedi.
Yüksek sıcaklıkların etkisi, son yıllarda oynanan birçok maçta açıkça görüldü. 2017’de İngiliz futbolcu Rachel Daly, ABD’nin Houston kentinde bir lig maçında ısı çarpması nedeniyle bayılmış ve hastaneye kaldırılmıştı. Geçtiğimiz yazki Kulüpler Dünya Kupası sırasında da benzer koşullar yaşandı. New Jersey’de 35°C’nin üzerindeki sıcaklıkta oynanan yarı finalde, Chelsea’li futbolcu Enzo Fernández, “Sıcaklık başımı döndürdü, bu çok tehlikeliydi” diyerek durumu özetlemişti.
1994 Rekoru Kırılabilir
BBC Hava Durumu Uzmanı Simon King ise 2026 Dünya Kupası’nın “tarihin en sıcak turnuvası” olabileceğini belirtiyor. 1994’te ABD’de oynanan kupada sıcaklık bazı maçlarda 41°C’ye kadar çıkmıştı. Ancak King’e göre, iklim değişikliği nedeniyle 2026’da bu değerlerin de aşılması olası.
Özellikle Teksas, Florida ve Meksika bölgelerinde son yıllarda sık sık 45–50°C’ye ulaşan sıcaklıklar kaydedildi. Climate Central verilerine göre, 1994’te ev sahipliği yapan şehirlerin neredeyse tamamı (San Francisco hariç) bugün çok daha fazla aşırı sıcak gün yaşıyor.
“Futbol, İklim Krizinden Uzak Duramaz”
Futbolun çevre bilinci yüksek isimlerinden, eski Wycombe Wanderers oyuncusu David Wheeler, 2026 Dünya Kupası’nın yarattığı tabloyu “spordaki sistemik körlük” olarak nitelendiriyor. Profesyonel Futbolcular Birliği (PFA) Sürdürülebilirlik Elçisi olarak görev yapan Wheeler: “Büyük spor kurumlarının bu konuda sorumluluk almadığını düşünüyorum. Eğer sporu iyileştirmek için güçlerini kullanmayacaklarsa, bundan kâr etmeyi hak etmiyorlar” dedi.
Wheeler, futbolcuların çevresel konularda daha çok ses çıkarmaları gerektiğini vurguluyor: “Hiçbirimiz mükemmel değiliz, ama denemek zorundayız. Sessiz kalmak artık bir seçenek değil” ifadelerini kullandı.
“Biz Oyuncular Birer Mal Gibiyiz”
Real Betis’li futbolcu Héctor Bellerín de benzer görüşte. BBC Green Sports Awards’ta yaptığı açıklamada, futbolun sürdürülebilirlikten uzaklaşmasından endişe duyduğunu söyleyerek: “Kararları biz vermiyoruz. Ama daha fazla maç, daha fazla seyahat, daha zorlu koşullar… Bizden sadece ‘su içmemiz’ isteniyor. Futbolcular birleşip sesini çıkarmadıkça bu döngü devam edecek” dedi.
2026 Dünya Kupası, büyüklüğüyle tarihe geçecek. Ancak büyümenin bedeli, iklim açısından ağır olabilir. Uzmanlara göre, turnuvanın çevresel ayak izi spor dünyasının yönünü belirleyecek: “Eğer bu kadar büyük bir organizasyon bile sürdürülebilirlik ilkelerini göz ardı ederse, geriye nasıl bir mesaj kalır?”